Pemasaran Produk Institusi Pengajian Tinggi

Pengenalan
Pentadbiran UUM boleh menggunakan konsep Audit Pemasaran perkhidmatan yang ditawarkan untuk bersaing dengan sektor pendidikan tinggi yang kompetitif pada masa kini. Di antara konsep pemasaran yang dimaksudkan ialah sasaran pasaran, konsep “positioning” untuk membolehkan produk diingati, perhubungan jaringan dengan stakeholder dan pembinaan “value delivery system”.

Pendekatan yang boleh digunakan ialah melihat apakah perancangan yang telah dibuat dan berjalan untuk mencapai keempat-empat Pelan Strategik UUM dari segi Akademik, Pembangunan Pelajar, Pengantarabangsaan dan Menjana Kekayaan. Kejayaan untuk mencapai strategi yang dirancang adalah bergantung kepada sumber, keadaan pasaran pendidikan tinggi yang ada, dan kekuatan dan kelemahan yang perlu di pertimbangkan dalam membuat keputusan.

Terdapat 5 langkah dalam membuat Audit Pemasaran iaitu:
i) Menganalisis kejayaan pemasaran setiap produk,
ii) Mengkaji keadaan pasaran,
iii) Mengenalpasti kelebihan,
iv) Menilai Perancangan Pemasaran dan Objektif, dan
v) Mengkaji sumber manusia dan struktur organisasi.

i) Menganalisi kejayaan pemasaran setiap produk – produk yang hendak dikeluarkan oleh UUM ialah perkhidmatan penyelidikan, perundingan dan penerbitan, selain dari perkhidmatan yang biasa bagi sesebuah Universiti iaitu pengeluaran graduan di peringkat Sarjana Muda dan Sarjana. Graduan di peringkat Sarjana Muda tidak menghadapi masalah kerana permintaan sentiasa melebihi penawaran kerana setiap Universiti Awam di Malaysia sememangnya menjadi tumpuan utama pelajar lepasan STPM dan Matrikulasi untuk menyambung pengajian. Akan tetapi untuk Program Sarjana dan Ph.D. kebiasaannya akan berlaku persaingan untuk mendapatkan pelajar yang berkualiti dari dalam dan luar Negara.
Pihak pengurusan UUM dalam menilai pencapaian dalam bidang perkhidmatan penyelidikan, perundingan dan penerbitan perlu sentiasa berusaha menjawab soalan-soalan berikut:

a) Adakah UUM dapat bersaing dengan Institut Pengajian Tinggi Awam (IPTA) dalam mencapai sasaran yang ditetapkan?
b) Adakah pesaing UUM mengeluarkan strategi baru, seperti mengujudan Pusat-pusat Kecemerlangan Akademik yang baru seperti “The Institute of Malaysian and International Studies” (IKMAS), di UKM; Pusat Penyelidikan Dadah, dan Basic Education Research Unit (UPPA) di USM; atau Pengiktirafan sebagai Universiti Penyelidikan (RU) yang diperolehi oleh UM, UKM dan UPM; dan APEX Universiti oleh USM menjejaskan strategi pemasaran penyelidikan dan perundingan UUM?
c) Adakah UUM tidak berjaya melaksanakan perancangan yang dibuat dengan efektif? atau
d) Adakah matlamat yang hendak dicapai terlalu sukar untuk dicapai?

ii) Mengkaji keadaan pasaran – langkah ini meliputi penilaian terhadap kedudukan keadaan pasaran dan menjangka tren masa hadapan. Contohnya UUM diiktiraf sebagai Universiti yang dibuat dalam bidang pengkhususan tertentu, iaitu Bidang Pengurusan. Universiti yang mendapat pengiktirafan sebagai Universiti Penyelidikan (RU) dan Universiti APEX mempunyai program Sains, Sastera dan Pengurusan. Nampak dalam keadaan pasaran masa kini, Universiti yang menawarkan pelbagai program, lebih menonjol berbanding dengan Universiti yang khusus dalam bidang tertentu. UUM perlu melobi dan terus berusaha untuk mendapatkan program-program baru yang bercorak Sains. Program Sains Pengurusan Perniagaantani mungkin boleh menjadi pelopor kepada program-program baru yang bercorak sains. Kebanyakan peluang penyelidikan dan perundingan yang bernilai tinggi pada masa kini menjurus kepada program-program sains. Ianya bererti “positioning” produk yang hendak ditawarkan sama ada tertumpu kepada pengurusan sahaja, atau mahu melibatkan program baru dalam bidang sains perlu dikaji dengan teliti.

iii) Mengenalpasti kelebihan – langkah ini melibatkan kajian terhadap apa yang kita nampak UUM lebih menonjol berbanding dengan pesaing. Bidang pengurusan memang menjadi tunjang kekuatan UUM. Program MBA yang dikendalikan oleh UUM sendiri atau syarikat-syarikat swasta yang membuat perjanjian kerjasama seperti Rezzen dan Angkasa Training Centre (ATC) memang telah lama berjalan. UUM sebenarnya mempunyai ALUMNI yang ramai dari sektor kerajaan dan swasta hasil dari program MBA. Memang kajian memperbaiki perlaksanaan program MBA perlu diteliti lagi, tetapi hubungan yang boleh dibuat dengan bekas pelajar MBA sebenarnya boleh digunakan untuk mendapatkan projek-projek penyelidikan dan perundingan yang baru.

iv) Menilai Perancangan Pemasaran dan Objektif – strategi ini memerluaka penialian setiap masa strategi yang telah ditetapkan. Ini memang ada dibuat melalui penilaian KPI setiap unit. Selain dari itu analisis juga perlu dibuat terhadap keadaan pasaran pendidikan tinggi Negara masa kini, dan menilai semula kekuatan UUM dalam bidang pengurusan. Perancangan yang baik tidak akan berjaya jika tidak dilaksanakan dengan berkesan. Menggunakan strategi pemasaran seperti konsep “Universiti Pengurusan”, “Profesor Adjung yang berkaliber”, Penglibatan Alumni, dan bekas pensyarah-pensyarah UUM yang telah berkhidmat di Kuala Lumpur atau Putrajaya adalah strategi yang boleh dirancang untuk dilaksanakan. Maksudnya pembinaan jaringan dengan “stakeholder” adalah penting.

v) Mengkaji sumber manusia dan struktur organisasi – menyedari pensyarah dan struktur organisasi penting dalam proses pemasaran, bahagian sumber manusia dan struktur organisasi perlu juga dilihat oleh UUM. Adakah pembentukan Expert Group yang tidak dijenamakan atau diberi “branding” yang sesuai boleh berjaya meningkatkan penyelidikan dan perundingan di UUM? Khidmat sokongan dan nama baik kumpulan penyelidik tertentu adalah strategi yang baik untuk dilaksanakan. Projek penyelidikan dan perundingan yang diperolehi perlu disiapkan mengikut masa yang ditetapkan, dan dapat memenuhi kehendak pelanggan. Kepuasan pelanggan dan “value delivery system” adalah perlu dikekalkan.